فوائد استفاده از ویدئو پروژکتور در تدریس

از روزهایی که تخته‌های سبز و سیاه میزبان کچ‌های سفید و قرمز و سبز بودند؛ سال‌های زیادی نگذشته است. با این وجود و به لطف سرعت باورنکردنی رشد تکنولوژی، امروزه تقریبا در هیچ کلاس درسی، تخته‌های سیاه ابزار اصلی آموزش نیستند. علاوه بر این در بسیاری از کلاس‌های درس، ابزارهای پیشرفته‌تر و تعاملی‌تری مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از این ابزارهای جذاب، ویدئو پروژکتورها هستند. وجود یک ویدئو پروژکتور در تدریس می‌تواند انقلاب بزرگی در شیوه تدریس و اداره کلاس شما ایجاد کند. فرقی نمی‌کند که مخاطبان شما کودکان کودکستانی باشند یا دانشجویان دانشگاهی. تدریس با ویدئو پرژکتور می‌تواند موجب تفاوت‌هایی جدی در میزان بهره‌وری کلاس شما شود.

بر همین اساس در این نوشته به بررسی مهم‌ترین فوائد استفاده از ویدئو پروژکتور در تدریس پرداخته‌ایم. بررسی این موارد علاوه بر اینکه شما را با مزایای این گجت آشنا می‌کند؛ می‌تواند ایده‌هایی تازه برای استفاده بهینه‌تر از این فناوری در کلاس درس را در اختیار شما قرار دهد.

 فوائد ویدئو پرژکتور در کلاس ها

به‌طور خلاصه می‌توان مواردی همچون یادداشت برداری ساده‌تر، تنوع بیشتر در شیوه آموزش، استفاده بهتر از زمان کلاس، ارائه بهتر پروژه‌ها توسط دانشجویان، تعامل بهتر با دانشجویان، جلب نظر کودکان با بازی آموزشی و توانایی مدیریت بهتر کلاس‌های بزرگ‌تر و پرجمعیت‌تر را از جمله مزایای خرید ویدئو پروژکتور در کلاس درس دانست. در ادامه این موارد را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم.

• ثبت، ذخیره و یادداشت برداری آسان تر اطلاعات

هنر جزوه‌نویسی در کلاس درس، عامل مهمی برای موفقیت افراد است. در واقع همین جزوات و نکته‌برداری‌ها است که در نهایت منبعی قابل اعتماد برای مطالعه را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد. با این حال و به دلیل دیجیتال شما محتواهای آموزشی، امروزه نقش جزوه‌نویسی تا حدودی کمرنگ شده است. بنابراین در اغلب مواقع دانشجویان تنها به نکته‌برداری از اطلاعات ارائه شده در کلاس اکتفا می‌کنند. چراکه می‌دانند در نهایت به محتوای آموزشی کلاس به شکل دیجیتال دسترسی خواهند داشت. این اولین مزیت تدریس به کمک ویدئو پروژکتور است. در واقع لازمه تدریس با ویدئو پروژکتور تولید محتوای آموزشی به شکل دیجیتال و سپس ارائه و تدریس آن از طریق ویدئو پرژکتور است. بنابراین نفس وجود این دستگاه و تدریس از طریق آن، کار ثبت، ذخیره و یادداشت‌برداری را در کلاس درس ساده‌تر کرده است.

از سویی نوشتن روی تخته وایت بورد و همچنین خواندن محتوای درج شده با ماژیک و روی تخته وایت برد، کار مشکلی است. این در حالی است که پس از پر شدن تخته، مدرس باید منتظر نکته برداری شارگردان باقی مانده و سپس با پاک کردن تخته، به سراغ مبحث بعدی برود. این مشکل نیز توسط این گجت حل می‌شود؛ و نیازی به نوشتن‌های متوالی در طول کلاس درس وجود ندارد. از سویی دانشجویان برای یادداشت‌برداری در چنین کلاسی کار ساده‌تری را پیش رو دارند. چراکه قطعا خواندن اطلاعات تایپی و شکیل از روی تصویر ویدئو پروژکتور، بسیار ساده‌تر از خواندن دست‌نویس‌های استاد از روی تخته وایت بورد است.

• تنوع بیشتر در شیوه آموزشی

ویدئو پروژکتورها از نظر محتوای قابل ارائه، تطبیق‌پذیری بالایی را ارائه می‌دهند. آنها می‌توانند فرمت‌های مختلف فایل، از جمله ارائه‌های پاورپوینت، اسناد پی دی اف، تصاویر، ویدئوها و حتی نمایش‌های زنده از رایانه یا دستگاه‌های دیگر را پخش کنند. این تطبیق‌پذیری به استاد اجازه می‌دهد تا از طیف گسترده‌ای از عناصر چندرسانه‌ای برای بهبود محتوای آموزشی خود استفاده کند. از سویی بسیاری از ویدئو پروژکتورها از ویژگی‌های تعاملی مانند صفحه نمایش لمسی یا قلم‌های تعاملی پشتیبانی می‌کنند. این ویژگی‌ها ارائه‌کنندگان را قادر می‌سازد تا مستقیما با محتوا درگیر شوند؛ حوزه‌های خاصی را حاشیه‌نویسی یا برجسته کنند؛ و حتی با تشویق مشارکت و همکاری در طول ارائه، با مخاطبان تعامل داشته باشند.

به عنوان مثال یک محتوای چند‌رسانه‌ای را تصور کنید. محتوایی که علاوه بر متن، شامل صوت، تصویر، ویدئو، انیمیشن، نقشه، جداول، نمودارها و حتی صفحات وب می‌شود. در این شرایط مدرس کلاس مجبور نیست برای توضیح هر پدیده‌ای به متن و گفت‌گوی شفاهی متکی باشد. بلکه می‌تواند با نمایش یک ویدئوی کوتاه یا چند تصویر و نمودار و…، موضوعی بسیار پیچیده را به سادگی شرح دهد. حتی استاد می‌تواند در کسری از ثانیه موارد ارائه شده را برای دانشجویان ارسال کند. در یک مثال ساده تصور کنید که استاد آموزش زبان از این روش برای پخش صوتی متون یا کلمات نشان داده شده روی تصویر استفاده کند.

طبیعتا وجود چنین امکاناتی و ترکیب آن با ایده‌های آموزشی مختلف در قالب نرم‌افزارهایی مانند مایکروسافت پاورپوینت (Microsoft PowerPoint) و سایر نرم‌افزارهای مرتبط با تدریس الکترونیکی، می‌تواند تنوع بسیار زیادی به شیوه‌های آموزشی بدهد.

• استفاده بهتر از زمان کلاس

دقایق زیادی از زمان کلاس‌های سنتی به نوشتن مطالب آموزشی روی تخته، یادداشت‌برداری آن توسط شاگردان و پاک کردن مطالب قبلی و ادامه این چرخ طولانی می‌گذرد. یکی از دلایل خسته‌کننده شدن کلاس‌ها نیز همین مسئله است. در واقع تدریس با ویدئو پروژکتور می‌تواند کارهای مختلفی را ساده کند؛ که در غیر این صورت وقت ارزشمند کلاس صرف آن می‌شد. به عنوان مثال، معلمان به جای نوشتن دستی روی تخته یا استفاده از مواد فیزیکی برای نمایش، می‌توانند به سرعت محتوای آماده یا منابع دیجیتالی را طرح‌ریزی کرده و از زمان کلاس برای تعاملات و بحث‌های معنادارتر استفاده کنند. همچنین گاهی توضیح یک موضوع پیچیده در قالب متن و گفتار، بسیار زمان‌برتر از ارائه آن در قالب نمودار، شکل یا ویدئو است. این در حالی است که اغلب این مسائل پیچیده به راحتی و توسط تدریس با ویدئو پروژکتور حل می‌شود.

در واقع در کلاس‌های مبتنی بر ویدئو پروژکتور، استاد معمولا محتوای آموزشی را از پیش آماده کرده و با سرعت بیشتری موارد مهم را آموزش می‌دهد. استفاده از محتوای چند‌رسانه‌ای نیز کار تدریس مفاهیم پیچیده را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند. به عبارت دیگر با ارائه اطلاعات به صورت بصری، معلمان می‌توانند نکات کلیدی را به‌طور موثرتری منتقل کنند؛ و در زمانی که صرف توضیح مفاهیم صرفا از طریق ارتباط کلامی صرف می‌شد، صرفه‌جویی کنند. از سویی در چنین کلاسی می‌توان از محتوای مکمل بهتر استفاده کرد. به این معنا که استاد می‌تواند بعد از تدریس، محتوای مکمل را در قالب فایل‌های آموزشی در اختیار شاگردان خود بگذارد. همچنین استاد می‌تواند از پروژکتور برای نمایش دستورالعمل‌ها، نقش‌ها، قوانین یا منابع مربوط به فعالیت‌های گروهی کلاسی استفاده کند.

• ارائه پروژه های بهتر توسط دانشجویان

یکی از مزیت‌های مهم تدریس با پروژکتور، ایجاد فضایی دوجانبه در کلاس درس است. به این معنا که دانشجویان در چنین کلاسی، فرصت بهتری برای ارائه محتوای درسی و پژوهشی مدنظر خود دارند. ساختن یک ارائه پژوهشی در هر موضوعی به کمک نرم‌افزارهای ساخت ارائه یا اسلاید شو ممکن می‌شود. این نرم‌افزارها به شما اجازه استفاده از هر فرمت محتوایی را داده و به بهترین شکل ممکن اجازه ارائه پروژه مدنظر را فراهم می‌کنند. نمایش چنین محتوایی بر روی صفحه بزرگ ویدئو پروژکتور در کلاس درس، کار دانشجویان را برای داشتن یک ارائه حرفه‌ای بسیار ساده‌تر می‌کند.

علاوه بر این، ارائه پروژه‌های دانشجویی به کمک ویدئو پروژکتور، روند انجام این فعالیت را سریع‌تر و قابل برنامه‌ریزی‌تر کرده و استاد نیز تسلط بیشتری بر بررسی موضوع دارد. در اینجا نیز وجود نسخه دیجیتال از ارائه، کمک می‌کند تا سایر دانشجویان و استاد، بتوانند از محتوای ارائه شده، پس از آن نیز استفاده کنند.

همچنین ویدئو پروژکتورهای با کیفیت بالا، حتی یک ویدئو پروژکتور جیبی امروزی، می‌توانند تصاویر و متون را با وضوح بالایی پخش کنند؛ تا اطمینان حاصل شود که مخاطب می‌تواند جزئیات محتوای ارائه شده را به وضوح ببیند. این ویژگی به ویژه در هنگام ارائه داده‌ها، نمودارها یا تصاویر پیچیده و نیازمند دقت و جزئی‌نگری، مفید است. از سویی ویدئو پروژکتورها با نمایش محتوا در ابعاد بزرگ، مشاهده و درک اطلاعات ارائه شده را برای همه مخاطبان آسان‌تر می‌کنند. بنابراین حتی افرادی انتهای کلاس یا دارای چشمان ضعیف هم می‌توانند تصاویر را به وضوح ببینند؛ و احتمال از دست دادن اطلاعات مهم در این شرایط بسیار کم است.

• روشی برای یادگیری تعاملی بهتر

شاید بد نباشد در ابتدا درک دقیقی از مفهوم یادگیری تعاملی داشته باشیم. در واقع یادگیری تعاملی به یک رویکرد آموزشی اشاره دارد؛ که به‌طور فعال دانش‌آموزان را از طریق مشارکت مستقیم، همکاری و فعالیت‌های عملی، درگیر فرآیند یادگیری می‌کند. این یک رویکرد دانش‌آموز محور است؛ که بر مشارکت فعال تاکید کرده و دانش‌آموزان را تشویق کرده تا نقش فعالی در ساختن دانش و درک آن داشته باشند.

در یادگیری تعاملی، دانش‌آموزان گیرندگان منفعل اطلاعات نیستند؛ بلکه شرکت‌کنندگان فعالی هستند که با محتوای آموزشی، هم کلاسی‌های خود و استاد تعامل دارند. این تعامل اغلب شامل ترکیبی از تکنیک‌ها و استراتژی‌های مختلف مانند بحث ‌ها، فعالیت‌های گروهی، شبیه‌سازی‌ها، آزمایش‌ها، وظایف حل مسئله و ابزارهای مبتنی بر فناوری است. در میان ابزارهای مبتنی بر فناوری نیز، ویدئو پروژکتورها برای نمایش محتوای آموزشی و تعاملی نقشی اساسی ایفا می‌کنند.

هدف از یادگیری تعاملی ترویج تفکر انتقادی، خلاقیت، مهارت‌های حل مسئله و درک عمیق‌تر موضوع است. وجود ابزارهای فناوری مانند صفحات لمسی، اتصال به اینترنت و ویدئو پروژکتور، دانش‌آموزان را تشویق می‌کند که سوال بپرسند؛ ایده‌ها را بررسی کنند؛ و فعالانه به دنبال راه‌حل باشند. یادگیری تعاملی با فراهم کردن فرصت‌هایی برای تعامل فعال، همکاری و تفکر عمیق، می‌تواند انگیزه دانش‌آموزان را افزایش دهد.

با پیشرفت تکنولوژی، یادگیری تعاملی نیز می‌تواند از طریق پلتفرم‌های دیجیتال و منابع آنلاین تسهیل شود. شبیه‌سازی‌های مجازی، بازی‌های آموزشی، ارائه‌های چند‌رسانه‌ای و نرم‌افزارهای تعاملی به کمک نمایش بر روی یک صفحه بزرگ ویدئو پروژکتور در کلاس درس و ایجاد دسترسی جداگانه برای تک تک دانش‌آموزان، تجربیات یادگیری تعاملی را تا حد زیادی بهبود می‌دهد.

• جلب نظر کودکان با بازی آموزشی

جذب کودکان با بازی‌های آموزشی از طریق ویدئو پروژکتورها می‌تواند راه بسیار موثری برای مشارکت دادن آنها در فعالیت‌های آموزشی باشد.

تدریس حتی با یک ویدئو پرژکتور جیبی به کودکان تجربه تعاملی و همه جانبه‌ای را ایجاد می‌کند. ویدئو پروژکتورها می‌توانند صفحه نمایش بزرگ و جذابی ایجاد کنند؛ که کودکان را در یک بازی آموزشی غرق کند. تصاویر و انیمیشن‌های نمایش داده شده می‌توانند در مقایسه با صفحه نمایش‌های سنتی یا نمایش‌گرهای کوچک‌تر، تجربه جذاب‌تر و فراگیرتری را ارائه دهند. این سطح بالا از تعامل و غوطه‌وری، توجه کودکان را به خود جلب کرده و مشارکت فعال را تشویق می‌کند.

از سویی تدریس با ویدئو پروژکتور استفاده از عناصر بازی‌سازی موجود در بازی را تسهیل می‌کند. بازی‌های آموزشی که برای نمایش طراحی شده‌اند؛ می‌توانند عناصر بازی‌سازی مانند امتیاز، پاداش، سطوح، نشان‌ها و چالش‌ها را در خود جای دهند. این عناصر حس موفقیت و پیشرفت را ایجاد می‌کند؛ و کودکان را به مشارکت فعال و تلاش برای موفقیت ترغیب می‌کنند. بازی‌های آموزشی می‌توانند با لذت‌بخش کردن یادگیری، انگیزه درونی را در کودکان تقویت کنند.

• مدیریت کلاس‌های بزرگ‌تر و پرجمعیت‌تر

ویدئو پروژکتورها می‌توانند نقش مهمی در مدیریت کلاس‌های بزرگ‌تر و شلوغ‌تر داشته باشند. در کلاس‌های بزرگ‌تر یا فضاهای شلوغ، دیدن و درک محتوای ارائه شده برای همه دانش‌آموزان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. ویدئو پروژکتور این مشکل را با نمایش تصاویر بر روی یک پرده یا سطح بزرگ حل می‌کند؛ و اطمینان می‌دهد که همه، از جمله دانش‌آموزان انتهای کلاس، دید واضحی به محتوای ارائه شده دارند. این امر دسترسی برابر به اطلاعات را ارتقا می‌دهد؛ و ارتباط مؤثر با کل کلاس را تسهیل می‌کند.

همچنین هنگامی که با تعداد بیشتری از دانش‌آموزان سروکار دارید؛ ارتباط شفاف بسیار مهم می‌شود. ویدئو پروژکتورها به معلمان این امکان را می‌دهند که دستورالعمل‌های نوشته شده، نمودارها یا محتوای چندرسانه‌ای را نمایش دهند؛ و توانایی آنها در برقراری ارتباط موثر را افزایش دهند. در واقع ویدئو پروژکتورها با ارائه اطلاعات بصری، توضیحات شفاهی استاد را تکمیل می‌کنند. همچنین کمک می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که پیام به وضوح توسط همه دانش‌آموزان قابل درک است.

امیدواریم اگر مسئولیت یک موسسه آموزشی را در اختیار دارید؛ یا اگر در هر سطحی به آموزش دیگران می‌پردازید؛ با مطالعه این نوشته بیش از پیش به مزایای وجود ویدئو پروژکتور در فضای آموزشی پی برده باشید.