ورزش کوهنوردی و فواید آن

همه ما نگران سلامتی خود هستیم و می‌خواهیم خودمان را قوی و سالم نگه داریم تا بتوانیم زندگی طولانی و شادی داشته باشیم. اما واقعیت آن است که افراد کمتری برای رسیدن به سلامتی قدم مفیدی برمی‌دارند. زندگی مدرن، فعالیت کمتر را تشویق می‌کند؛ و اغلب کارها به پشت میزنشینی و کار با رایانه تبدیل شده است. در چنین دنیایی، برای حفظ سلامتی، باید فعالیت‌های ورزشی برنامه‌ریزی شده داشت. یکی از این فعالیت‌ها کوهنوردی است. در این نوشته می‌خواهیم درباره ورزش کوهنوردی و فواید آن صحبت کنیم.

کوهنوردی و به‌طور کلی پیاده‌روی در طبیعیت، یکی از شگفت‌انگیزترین تجربه‌های بشر است. این ورزش فواید بسیاری داشته و علاوه بر کمک به حفظ سلامتی، می‌تواند بر روحیات، خلق و خو و سلامت روانی شما نیز آثار مثبتی بر جای بگذارد. فراموش نکنید که منظور از کوهنوردی، لزوما فتح قله‌های سخت و خطرناک نیست. بنابراین لزوما نیازی به تجهیزات کمپینگ و کوهنوردی حرفه‌ای ندارید؛ هرچند داشتن آنها می‌تواند انجام این ورزش را برای شما امن‌تر و لذت‌بخش‌تر کند. با این مقدمه همراه ما باشید تا شما را با ورزش کوهنوردی و فواید آن آشنا کنیم.

منظور از کوهنوردی چیست؟

به‌طور خلاصه کوهنوردی یک فعالیت یا ورزش چالش‌برانگیز در فضای باز است؛ که شامل بالا رفتن از کوه‌ها، از جمله شیب‌های تند، زمین‌های سنگی، برف، یخ و سایر موانع طبیعی است. این ورزش ترکیبی از استقامت فیزیکی، مهارت‌های فنی و اراده فردی است. هدف کوهنوردان رسیدن به قله یک کوه یا یک نقطه مرتفع خاص، برای دریافت حس موفقیت، ماجراجویی و تماشای مناظر خیره‌کننده از آن بالا است.

البته کوهنوردی می‌تواند طیف وسیعی از فعالیت‌ها را در برگیرد. بنابراین از پیاده‌روی ساده در ارتفاعات کوچک تا اکتشافات پیچیده در برخی از بلندترین و دشوارترین قله‌های جهان کوهنوردی محسوب می‌شود. این کار در سطح حرفه‌ای به مهارت‌های مختلفی مانند جهت‌یابی، گره زدن طناب، یخ نوردی، صخره نوردی و مقابله با شرایط آب و هوایی شدید نیاز دارد.

در نهایت کوهنوردی را می‌توان برای چالش‌های شخصی، اکتشاف، تحقیقات علمی و حتی دلایل فرهنگی یا معنوی دنبال کرد. کوهنوردی موفق مستلزم آموزش مناسب، آمادگی جسمانی، دانش فنی و راهنمای باتجربه یا هم‌تیمی‌های مجرب است.

مهم‌ترین فواید کوهنوردی

در ادامه مهم‌ترین فواید کوهنوردی را مرور می‌کنیم. فراموش نکنید که برای به دست آوردن اغلب این فواید، لزوما نیاز به انجام ورزش کوهنوردی به صورت حرفه‌ای و فتح قله‌های سخت و مرتفع نیست.

• کاهش وزش

کاهش وزن همیشه می‌تواند سخت باشد. اما وقتی از خانه بیرون می‌روید؛ و در دل طبیعت به کوهنوردی و پیاده‌روی می‌پردازید؛ به‌نظر می‌رسد در حال انجام کار سرگرم‌کننده‌ای هستید. بنابراین اگر این فرصت را دارید که حداقل آخر هفته‌ها را به کوهنوردی بپردازید؛ می‌توانید انتظار نتایج شگفت‌انگیز آن را در کاهش وزن داشته باشید.

در واقع کوهنوردی یک فعالیت بسیار سالم و هیجان‌انگیز و دارای بیشترین مقدار کالری سوزی در مقایسه با سایر فعالیت‌های ورزشی خسته‌کننده است.

• بهبود سلامت روان

همه ما در طول هفته سخت کار می‌کنیم. همچنین به‌طور دائمی در معرض استرس‌های شغلی، پولی، احتمالا فرزندان، همسر و غیره هستیم. استرس‌هایی که گاهی ما را در طول شب بی‌خواب می‌کند. همچنین این استرس مداوم می‌تواند باعث مشکلات سلامتی شود.

به عنوان مثال ثابت شده است که استرس می‌تواند باعث مسائلی مانند سردرد، خستگی، ناراحتی معده و مشکلات خواب شود. این در حالی است که فعالیت بدنی منظم می‌تواند نقشی اساسی در کاهش استرس داشته باشد.

در این میان پیاده‌روی و کوهنوردی راهی عالی برای دور شدن از همه چیز و آرامش ذهن و گذراندن اوقاتی آرام، به تنهایی یا در کنار دوستان است. در واقع کوهنوردی تنها یک شکل فیزیکی از ورزش است؛ که به شما کمک می‌کند تا ذهن خود را پاک کرده، از طبیعت لذت برده و به یاد بیاورید که زندگی چیست.

• بهبود قلب و عروق

پیاده‌روی و کوهنوردی ضربان قلب شما را افزایش می‌دهد. به یاد داشته باشید که قلب شما یک ماهیچه دقیقا مانند سایر ماهیچه‌های بدن است. بنابراین برای قوی و سالم ماندن، مانند سایر عضلات باید با آن تمرین کرد. در نتیجه هر نوع ورزشی که ضربان قلب شما را بالا می‌برد؛ می‌تواند به افزایش سلامت قلب و عروق شما کمک کرده و برای قلب شما مفید باشد.

به عبارت دقیق‌تر ورزش کوهنوردی و فواید آن بیش از هرچیز به دلیل هوازی بودن این ورزش است. بنابراین اگر می‌خواهید به‌طور دقیق‌تر با مزایای ورزش کوهنوردی برای قلب و عروق آشنا شوید؛ بهتر است به‌طور کلی مزایای ورزش‌های هوازی را بررسی کنید.

نکته مهم دیگر آن است که اغلب افراد با سن بالا و وزن زیاد، دچار مشکلات قلبی و عروقی هستند. این در حالی است که کوهنوردی و پیاده‌روی به خوبی می‌تواند با شرایط جسمی و توان بدنی هر فردی هماهنگ شود. بنابراین شما می‌توانید با هر میزان توانایی و هر وزنی، سطحی از پیاده‌روی و کوهنوردی مناسب با شرایط خود را یافته و از مزایای آن بهره‌مند شوید.

• تقویت عضلات ساق پا

کمک به ساخت عضلات ساق پا، یکی دیگر از دلایل مورد علاقه افراد برای بستن کفش‌های کوهنوردی و رفتن به مسیرهای پیاده‌روی است. بنابراین اگر می‌خواهید همیشه بر روی پاهای خود ایستاده و بتوانید تا کهن‌سالی از آنها به نحو احسن مراقبت کنید؛ ورزش کوهنوردی را جدی بگیرید. این ورزش می‌تواند ماهیچه‌های پای شما را بیش از هر ورزش دیگری تقویت کند. البته در نظر داشته باشید که شیب‌های تند و استفاده از کفش نامناسب، ممکن است به زانوهای شما آسیب بزند. بنابراین سطح فعالیت خود را در حد مناسب با توان و تجهیزات خود تنظیم کنید.

البته یک راه دیگر برای انجام صعودهای جدی‌تر به صورت امن و مفید، کامل کردن تجهیزات کوهنوردی است. در این زمینه شما به مواردی مثل کفش کوهنوردی، چادر مسافرتی، یخ شکن، لباس مناسب، کلاه، دستکش و… نیاز خواهید داشت.

• کنترل دیابت

پیاده‌روی همواره یکی از فعالیت‌های بدنی توصیه شده برای افراد مبتلا به دیابت بوده است. دلیل این امر آن است که ورزش‌های هوازی به شدت به کنترل قند موجود در خون کمک می‌کنند. کوهنوردی نیز در واقع تنها شکل دیگری از پیاده‌روی است؛ که به دلیل ارتفاع بیشتر و شیب زمین، به قدرت بدنی بیشتری نیاز دارد.

البته در نظر داشته باشید که برای افراد مبتلا به دیابت، ورزش کوهنوردی و فواید آن وقتی موثر است؛ که در کنارش برنامه مناسب و سالمی برای تغذیه داشته باشند.

• کمک به کاهش فشار خون

به‌طور کلی هر فعالیتی که برای قلب و عروق مناسب باشد؛ می‌تواند به کاهش فشار خون نیز کمک کند. یک مقاله منتشر شده در مجلسه Healthline، انجام 150 دقیقه ورزش در طول هفته را در این زمینه بسیار موثر می‌داند. از سویی کوهنوردی نمونه‌ای عالی از فعالیت بدنی است؛ و می‌تواند به عنوان این وعده ورزشی هفتگی، به شما در مدیریت فشار خون بالا کمک کند.

• بهبود روابط فردی و اجتماعی

اگر با کوهنوردان هم صحبت شده باشید؛ احتمالا می‌دانید که کوهنوردی تنها یک ورزش نیست بلکه نوعی سبک زندگی محسوب می‌شود. کوهنوردی می‌تواند فرصتی عالی برای بهبود روابط فردی و اجتماعی شما باشد. در واقع ورزش کوهنوردی و فواید آن برای شما تنها به مزایای جسمی مرتبط نیست. اینجا فرصتی است که با یک تیر چند نشان بزنید. مثلا این ورزش را می‌توان با جمع خانواده یا دوستان انجام داد. در نتیجه فرصتی است که در کنار بهبود سلامتی، روابط فردی و اجتماعی خود را نیز تقویت کنید.

همچنین پیوستن به گروه‌های کوهنوردی فرصت خوبی برای یافتن روابط و دوستان جدید از میان افرادی معمولا سالم و ورزشکار است. 

• افزایش تراکم استخوان

با افزایش سن، میزان تراکم استخوان شما کم می‌شود. این مسئله شما را مستعد زمین خوردن و شکستگی‌های ساده می‌کند. این در حالی است که یکی از مزایای بزرگ کوهنوردی کمک به افزایش تراکم استخوان است. به‌طور خلاصه علت این موضوع، کمک کردن این فعالیت به بدن برای تحمل وزن خود است. البته یادآوری کنیم که در این زمینه داشتن کفش کوهنوردی مناسب بسیار مهم است.

ثابت شده است که شکستگی لگن سالمندان، یکی از دلایل مهم منجر به مرگ و میر بالاتر در این گروه سنی است. بنابراین بسیار حیاتی است که در جوانی عادات تناسب اندام خوبی را در خود ایجاد کرده تا استخوان‌ها قوی بمانند. بنابراین اگر از کوهنوردی و پیاده‌روی لذت می‌برید؛ بدانید که در درازمدت به استخوان‌های خود لطف بزرگی می‌کنید.

• بهبود خلق و خو

به‌طور کلی بهبود خلق و خو، یکی دیگر از اثرات مثبت فعال نگه داشتن بدن است. در واقع مطالعات متعددی رابطه مستقیم ورزش در کاهش علائم افسردگی را ثابت کرده‌اند. همچنین کوهنوردی به عنوان ورشی که در فضای باز و در طبیعت انجام می‌شود؛ می‌تواند در این زمینه تاثیرگذاری بیشتری نیز داشته باشد. بنابراین اگر احساس می‌کنید دچار فرسودگی ذهنی شده‌اید؛ بد نیست برنامه کوهنوردی خود را آغاز کنید.

• تجربیات جدید

کوهنوردی به شما امکان می‌دهد تا تجربیات شگفت‌انگیزی داشته باشید. بیرون رفتن و گشت و گذار در طبیعت و تجربه فضاها، مناظر و صداهای جدید، همیشه چیزی است که می‌تواند تجربه‌ای شگفت‌انگیز برای شما باشد.

در نهایت باز هم یادآوری می‌کنیم که کوهنوردی دارای سطوح مختلفی است. در سطح بالاتر کوهنوردان حرفه‌ای، اگرچه معمولا از مزایای سلامتی این ورزش بهره می‌برند؛ اما با خطراتی نیز روبه‌رو هستند. همچنین آنها باید به تجهیزات حرفه‌ای مثل خرید چراغ قوه ، کفش و لباس مناسب، کوله مناسب، تجهیزات ایمنی و.. نیز مجهز باشند. اما اگر تنها به دنبال کسب لذت و سلامتی از ورزش هستید؛ کوهنوردی و پیاده‌روی منظم را در برنامه خود قرار دهید.