روز سپندارمذگان یا جشن اسفندگان، روز عشق به زن، مادر، زمین و زندگی است. در واقع، سپندارمذگان یا اِسپَندگان یا اِسفَندارمَذگان، جشن باستانی ایران است که در روز پنجم اسفند ماه هر سال به تقویم باستانی، یعنی روز «سپندارمذ» از ماه اسفند، و به تقویم شمسی امروزی در 29 بهمن برگزار می‌شود. این روز به عنوان روز بزرگداشت زن و زمین شناخته می‌شود.
در دوران قدیم، ایرانیان در این روز عشق به همسران و مادران خود را جشن می‌گرفتند و به زمین و طبیعت احترام می‌گذاشتند. این روز ریشه در تاریخ کهن ایران دارد و یکی از آیین‌های زیبا و پرمعنای فرهنگ ایرانی است که متاسفانه در دنیای امروز کمتر به آن پرداخته می‌شود و کم‌کم از یادها رفته و جای خود را به جشن‌های جدیدتر داده است.
در این مقاله، قصد داریم بررسی دقیق‌تری از سپندار مذگان داشته باشیم و شما را بیشتر با این آیین آشنا کنیم. همچنین ایده‌هایی برای خرید کادو در این روز عاشقانه معرفی خواهیم کرد. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
سپندارمذگان چیست؟
سپندارمذگان روز عشق ایرانی است بسیاری از مردم تصور می‌کنند که روز عشق فقط در فرهنگ‌های خارجی وجود داشته و بعدها به ایران وارد شده است، اما اگر به تاریخ و فرهنگ غنی ایران نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که ایرانیان از دیرباز روزی مخصوص برای گرامیداشت عشق، زن و زمین داشته‌اند. سپندارمذگان روزی است که به‌عنوان نماد محبت، احترام و توجه به زن و زمین در تقویم ایران باستان ثبت شده است.
تاریخ دقیق روز سپندارمذگان 1403 چه روزی است؟
تاریخ دقیق روز سپندارمذگان در سال 1403، برابر با 29 بهمن 1403 است. در مقابل این روز، ولنتاین قرار دارد که روز عشق است و از فرهنگ غربی به ایران آمده و چهار روز قبل از سپندارمذگان، جشن گرفته می‌شود. هر دو روز فرصتی هستند برای ابراز محبت و عشق به کسانی که دوستشان داریم، اما با ریشه های فرهنگی متفاوت.
روز عشق ایرانی 29 بهمن یا 5 اسفند ؟!
بالاخره روز عشق ایرانی 29 بهمن یا 5 اسفند است؟ شاید شما هم مثل خیلی ها این سوال را در ذهن داشته باشید. ولی حقیقت این است که هر دو تاریخ به نوعی به جشن سپندارمذگان، روز بزرگداشت زن، زمین و عشق تعلق دارند! در تقویم باستانی ایران، این روز همیشه در 5 اسفند جشن گرفته میشد، اما در تقویم شمسی و به‌خاطر تفاوت های تقویمی و تعداد روز های ماه های 30 و 31 روزه ، سپندارمذگان امسال در 29 بهمن می افتد. در تقویم امروزی، به‌دلیل اینکه 6 ماه اول سال 31 روزه هستند، برخی معتقدند که باید این روز را در 29 بهمن جشن گرفت، در حالی که برخی دیگر اعتقاد دارند که بر اساس نام این روز یعنی اسپندگان که به پنجمین روز از ماه اسفند تعلق دارد، باید در همان روز (5 اسفند) جشن گرفته شود.اما به‌طور کلی، بیشتر ایرانیان 29 بهمن را برای تبریک این روز و جشن گرفتن آن انتخاب کرده‌اند.این روز فرصتی بی‌نظیر است برای ابراز محبت به کسانی که دوستشان داریم.
داستان سپندارمذگان چیست؟
داستان سپندارمذگان به دوران هخامنشیان و حدود قرن 20 پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. در آن زمان، هر روز ماه نام مخصوصی داشت، و برخی از این روز ها با نام ماه ها یکسان بودند. به طور مثال، روز اول هر ماه را "اورمزد"، روز دوم را "بهمن"، روز سوم را "اردیبهشت"، روز چهارم را "شهریور "و روز پنجم را "سپندارمذ" می نامیدند. هر زمانی که نام روز و ماه یکی میشد، جشن خاصی برگزار می‌کردند که فلسفه ای عمیق و ویژه داشت.
در روز "سپندارمذ" از ماه "سپندارمذ"، جشنی برپا می شد که در آیین زرتشتی به گرامیداشت مقام زن، زندگی، و سپاسگزاری از طبیعت اختصاص داشت. در واقع، این روز به عنوان روز عشق ایرانیان شناخته میشد و نشانی از ارزش های عمیق فرهنگ ایران باستان در تکریم زنان و احترام به زمین و زندگی بود.
روز سپندارمذگان معنای دیگری نیز دارد که به ایزد اسفندارمرد یا سپندارمذ در اساطیر ایرانی و آیین زرتشتی باز می‌گردد. در اساطیر ایرانی و آیین زرتشتی، ایزد اسفندارمرد الهه نگهبان زمین و عشق، فروتنی و بردباری بوده که نمادی از فداکاری و حفاظت است و به عنوان نگهبان زنان پاکدامن و مهربان شناخته می‌شود.
در باورهای زرتشتی، هر ایزد و الهه ای که به باور ایرانیان باستان یکی از امشاسپندان (یاوران اهورامزدا) هستند مسئولیت یک بخش از دنیا را دارند. اسفندارمرد مسئولیت حفاظت از زمین، طبیعت و زنان را بر عهده داشت. او تجسم مادرانه‌ای از عشق به زندگی و احترام به زمین است. سپندارمذ همچنین به تواضع و فروتنی مشهور بوده و نمادی از رفتار انسان‌هایی است که عاشقانه از طبیعت و زندگی حمایت می‌کنند.
در جشن سپندارمذگان، این ایزد بانوی مهربان گرامی داشته می شود و به همین دلیل این روز را به نام روز گرامیداشت زن و زمین می‌شناسند. این مفهوم در فرهنگ ایرانی باستان ریشه دارد و نشان دهنده اهمیت ویژه‌ای است که برای زنان و طبیعت قائل بوده اند.
معنی کلمه سپندارمذگان
سپندارمذگان به معنی فروتنی پاک و مقدس است. واژه «اسفند» که امروز در فارسی استفاده می‌کنیم، از شکل قدیمی تر آن در زبان فارسی یعنی «سپندارمت» و در زبان اوستایی «سپنتَه آرمئیتی» گرفته شده است. واژه های امروزی «سپند»، «اسفند» و «اسفندارمذ» نیز از همین ریشه هستند. اما سپندار یعنی چه؟
روز سپندارمذگان به معنی روز گرامیداشت زمین بارور و عشق پاک است. این کلمه ترکیبی از دو بخش است:
- سپن (سپنتا) : به معنی گسترش، افزایندگی، مقدس و پاک است
- آرمئیتی: به معنی فروتنی، بردباری، باروری خاک، شکوفایی یا زمین بارور است.
معنای کلی کلمه می‌شود: افزاینده باروری زمین یا زمین بارور و مقدس یا فروتنی پاک و مقدس.
واژه «اسفند» که امروز در فارسی استفاده می‌کنیم، از شکل قدیمی‌تر آن در زبان فارسی میانه یعنی «سپندارمت» و در زبان اوستایی «سپنتَه آرمئیتی» گرفته شده است.
روز زن زمین زندگی در دوران پهلوی
روز زن زمین و زندگی در دوران پهلوی به واسطه توجه به میراث فرهنگی ایران باستان، از جشن سپندارمذگان که در ستایش زمین، مهر، و زنان برگزار میشد، الهام گرفته شد.
در دوران پهلوی، تلاش هایی برای احیای فرهنگ و سنت های ایران باستان و مدرنیته سازی آن با نیازهای جامعه مدرن انجام می شد برای همین روز زن زمین زندگی یا روز سپندارمذگان به عنوان روز گرامیداشت زنان و مادران ایرانی در آن دروان پر رنگ تر شد تا نشان دهنده نقش کلیدی زنان در خانواده و جامعه باشد.
آداب ویژه سپندارمذگان : از تبریک های باستانی تا رسوم امروزی
آداب ویژه سپندارمذگان ، جشن باستانی ایرانیان در گرامیداشت زمین و زنان و مادران ، از رسوم خاصی برخوردار بود که در طول تاریخ در میان خانواده های اصیل ایرانی مورد توجه قرار داشت.این روز فرصتی بود تا مردم بتوانند از زمین و طبیعت که در طول سال از آن بهره می‌بردند، قدردانی کنند. همچنین، فرصتی بود برای نشان دادن محبت و قدردانی نسبت به زنان و مادران، که به عنوان نمادهای باروری و زندگی در جامعه شناخته می‌شدند. در ادامه به برخی از آداب ویژه این جشن که در گذشته رواج داشت و هنوز هم در برخی مناطق ایران در قالب های مختلف برگزار می‌شود، اشاره خواهیم کرد.
تقدیر از زنان به‌عنوان مظهر زمین
در باور ایرانیان باستان، زمین به عنوان مادری مهربان شناخته میشد که زندگی و نعمت به انسان می‌بخشد. به همین دلیل، در روز سپندارمذگان، از زنان به عنوان نمادی از زمین و طبیعت تقدیر می شد.
هدیه دادن به زنان
هدیه دادن به زنان در روز سپندارمذگان از رسوم اصلی بود، مردان به زنان خانواده و نزدیکانشان هدیه می‌دادند تا از زحمات و محبت های آنها قدردانی کنند. این هدایا معمولاً شامل گل، میوه، شیرینی و جواهرات و اشیاء زینتی و گرانبها بود. زنان نیز برای گرامیداشت این روز لباس و کفش نو می‌پوشیدند و به ظاهر خود می رسیدند تا برای جشن آماده شوند.
استراحت زنان و خانه‌داری مردان
استراحت زنان و خانه داری مردان یکی از رسوم جالب این روز بود، در روز سپندار مذگان که زن ها دست به سیاه و سفید نمی زدند و کارهای روزمره خانه و خانه داری بر عهده مردان و پسر های خانواده بود. در واقع، با این کار می‌خواستند نشان دهند که از زحمات بی وقفه‌ای که زنان در خانه می‌کشند، آگاه هستند و میزان سختی‌هایشان را درک می‌کنند. این جشن به نوعی فرصتی بود تا قدردانی و احترام به زنان نشان داده شود و به آنها بگویند که گرمای خانه و آرامش خانواده به لطف زحمات و محبت‌های بی دریغ آنان است.
جشن مردگیران
جشن مردگیران در برخی از مناطق ایران در روز سپندارمذگان برگزار میشد. در این مراسم خاص، دختران دم بخت این فرصت را داشتند که از میان پسران مجرد شریک زندگی و همسر خود را انتخاب کنند. به همین دلیل، در این مناطق، سپندارمذگان به‌عنوان جشن عشق و ازدواج نیز شناخته میشد. این مراسم نمادی از آزادی انتخاب و احترام به روابط انسانی بود.
دورهمی و جشن و پایکوبی و پذیرایی
در گذشته، مردم در روز سپندارمذگان در کنار یکدیگر جمع می‌شدند و جشن هایی با حضور خانواده و دوستان برگزار می‌کردند. در این مراسم ها، غذاهای سنتی و شیرینی های مخصوص سرو میشد و از مهمانان پذیرایی میشد و به جشن و پایکوبی و شادی می پرداختند.
احترام به زمین و طبیعت
برای ادای احترام به زمین و طبیعت در سپندارمذگان ، در بسیاری از مراسم ها به‌طور نمادین سفره‌های رنگارنگی با استفاده از میوه ها و محصولات کشاورزی و طبیعی می چیدند. هدف از این کار نشان دادن باروری زمین و شکرگزاری از برکت محصولات آن بود. این آداب نشان دهنده پیوند عمیق مردم با طبیعت و اهمیت کشاورزی در تأمین نیازهای زندگی شان بود.
سپندارمذگان روز ولنتاین ایرانی
سپندارمذگان، معادل روز ولنتاین در فرهنگ ایرانی است که در 29 بهمن ماه برگزار می‌شود و فرصتی است برای خرید کادو و ابراز محبت به کسی که دوستش داریم. اما متاسفانه امروز سپندارمذگان کم رنگ تر شده و جای خود را به همتای خارجی اش داده است. این روز که زمانی در میان ایرانیان پررنگ بود، حالا به دلیل تأثیرات فرهنگی و جهانی شدن، کمتر به ان پرداخته می شود. با این حال، هنوز هم می‌توان سپندارمذگان را به عنوان یک روز برای گرامیداشت عشق و احترام به طبیعت و زنان زنده نگه داشت.
خرید کادو سپندارمذگان از ایران بابا
سپندارمذگان ، روز عشق ایرانیان، فرصتی است برای ابراز محبت به کسانی که دوستشان داریم و همچنین قدردانی از زن ، مادر ، زمین و زندگی. اگر می‌خواهید این روز را به بهترین شکل جشن بگیرید و هدیه‌ای متفاوت و معنادار بدهید، حتما به محصولات ایران بابا سر بزنید. با خرید کادو سپندارمذگان از مجموعه محصولات کاربردی ما، یک هدیه کاربردی و ویژه به عزیزانتان هدیه دهید چرا که اساس هدیه دادن در سپندارمذگان نشان دادن توجه به نیاز های فرد مقابل است تا بتوان به بهترین شکل از زحماتش قدردانی کرد. سپندارمذگان مبارک