لیست انواع سنگ های قیمتی

از روزهای آغازین تمدن، انسان مجذوب سنگ‌ها، صدف‌ها و کریستال‌های درخشان، براق و رنگارنگ بوده است. به نوعی داشتن این موارد او را از دیگران در جایگاه بالاتری قرار می‌داد. سنگ های قیمتی همیشه به عنوان پیام‌آور رفاه و شادی در نظر گرفته شده‌اند؛ و از نظر اقتصادی نیز جایگاه ویژه‌ای دارند. به‌طور کلی می‌توان این سنگ‌ها را در قالب دو دسته سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی قرار داد. البته استثنائات زیادی برای این طبقه‌بندی وجود دارد. به عنوان مثال الماس همیشه به عنوان یک سنگ قیمتی در نظر گرفته شده است؛ اما الماس‌هایی وجود دارند که به قیمت 100 دلار در هر قیراط به فروش می‌رسند. در حدی که می‌توانید برای داشتن آنها روی خرید از آمازون حساب باز کنید. از سوی دیگر گارنت‌هایی وجود دارند که بیش از 1000 دلار در هر قیراط فروخته می‌شوند. در حالی که گارنت‌ها به‌طور سنتی در دسته‌بندی سنگ های نیمه قیمتی قرار دارند. به همین دلیل امروزه در دنیای جواهرات، معمولا به سنگ‌های قیمتی، به جز الماس، به عنوان سنگ های رنگی نیز اشاره می‌کنند. با این حال این دسته‌بندی هنوز هم کار می‌کند.

انواع سنگ های قیمتی

سنگ های قیمتی به دلیل سختی بالا و کمیاب بودن، بسیار ارزشمند هستند. همچنین این سنگ‌ها در مقایسه با سنگ های نیمه قیمتی معمولا گران‌تر هستند. به‌طور کلی فقط چهار سنگ قیمتی وجود دارد؛ که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

• الماس

الماس به عنوان گوهری گران‌بها با سختی 10 (بسیار سخت) قرار دارد. اگرچه الماس اغلب به عنوان یک دسته جداگانه از سنگ های قیمتی محبوب در نظر گرفته می‌شود؛ اما در واقع نوعی سنگ قیمتی است. الماس‌های منحصربه‌فرد معمولا نماد عشق ابدی هستند؛ و محبوب‌ترین سنگ قیمتی برای حلقه‌های نامزدی محسوب می‌شوند. واژه الماس از کلمه یونانی باستان admas گرفته شده است. کلمه‌ای که برای توصیف چیزی غیرقابل شکست یا شکست‌ناپذیر استفاده می‌شود.

بیشتر الماس‌های موجود در بازار، الماس‌های سفید هستند؛ که به دلیل درخشندگی‌شان بسیار ارزشمندند. با این حال الماس‌های سیاه به تدریج محبوب‌تر می‌شوند. الماس‌های رنگی دیگر، مانند الماس‌های زرد نیز هر از گاهی در بازار جواهرات ظاهر می‌شوند؛ اگرچه این موارد بسیار نادر هستند.

• زمرد

زمرد با رنگ سبز زمردی تا سبز تیره و با درجه سختی 7.5 الی 8 وجود دارد. این سنگ قیمتی در کشورهای کلمبیا، برزیل، زیمباوه، آفریقای جنوبی، افغانستان و ایالات متحده آمریکا بیش از سایر مناطق جهان یافت می‌شود. زمرد یکی از جذاب‌ترین و زیباترین انواع سنگ های قیمتی است. نام این سنگ از واژه یونانی Smaragdos به معنای سنگ سبز گرفته شده است. رنگ سبز زیبای آن به همراه ماندگاری و کمیاب بودن، این سنگ را به یکی از با ارزش‌ترین سنگ های قیمتی تبدیل کرده است. رنگ سبز تیره در زمرد مورد علاقه‌ترین رنگ است. همچنین رنگ سبز این سنگ در بسیاری از فرهنگ‌ها و ادیان جایگاه ویژه‌ای دارد.

اگر چه زمردها به دلیل معایب خود بدنام هستند؛ اما هنوز از زمان‌های قدیم به عنوان جواهراتی با ارزش شناخته می‌شوند. در واقع سنگ‌های بی‌عیب و نقص زمرد بسیار غیرمعمول هستند؛ و به همین دلیل گاهی اوقات ارزشی حتی بیشتر از الماس دارند. سختی خوب آن تا حد زیادی از این سنگ در برابر خراش محافظت می‌کند. اما در صورت ضربه محکم یا قرار گرفتن در معرض دمای شدید ممکن است دچار ترک‌های داخلی شود. زمردهایی که برای پوشاندن عیوب داخلی فرآوری شده‌اند؛ هرگز نباید با پاک‌کننده جواهرات اولتراسونیک و همچنین با صابون تمیز و شسته شوند. این روش‌ها روغن را از بین برده و عیوب داخلی سنگ را آشکار می‌کند. نکته مهم اینکه برای تشخیص سلامت و کیفیت سنگ های قیمتی از چراغ قوه‌های UV استفاده می‌شود. برای اطلاع از قیمت چراغ قوه UV نیز می‌توانید به دسته‌بندی چراغ قوه‌ها در فروشگاه ایران بابا مراجعه کنید.

• یاقوت سرخ

این سنگ با رنگ قرمز روشن، قرمز مایل به قهوه‌ای، قرمز مایل به ارغوانی و قرمز تیره دیده می‌شود. میزان سختی یاقوت سرخ 9 است. همچنین یاقوت سرخ عمدتا در برمه، تایلند، سریلانکا و تانزانیا یافت می‌شود.

یاقوت سرخ گونه‌ای از کانی کوراندوم، یکی از سخت‌ترین کانی‌های روی زمین است. کوراندوم شکل معدنی آلومینا است؛ که در سیستم شش ضلعی متبلور می‌شود. رنگ قرمز یاقوت از ترکیب کوچکی از اکسید کروم ناشی می‌شود. بنابراین فقط کوراندوم قرمز است؛ که حق دارد یاقوت سرخ نامیده شود؛ و تمام رنگ‌های دیگر به عنوان یاقوت کبود طبقه‌بندی می‌شوند. با ارزش‌ترین رنگ یاقوت سرخ، قرمز خونی یا زرشکی است؛ که در تجارت به قرمز خون کبوتر معروف است.

نام این سنگ قیمتی غنی از کلمه لاتین Rubens به معنای قرمز گرفته شده است. در زبان سانسکریت یاقوت را راتناراج می‌گویند؛ که به معنای پادشاه سنگ‌های قیمتی است. برای هزاران سال یاقوت یکی از با ارزش‌ترین سنگ های قیمتی روی زمین بود. این سنگ دارای همه چیزهایی است که یک سنگ قیمتی باید داشته باشد. رنگ با شکوه، سختی عالی و درخشندگی فوق‌العاده. علاوه بر این یاقوت سرخ، به‌ویژه در کیفیت‌های ظریف آن یک سنگ قیمتی بسیار کمیاب است. مهم‌ترین نکته در مورد این سنگ قیمتی رنگ آن است. رنگ قرمز یاقوت به شکلی گرم و آتیشن بوده و با هر رنگ سرخی غیرقابل مقایسه است. این سنگ قیمتی دارای سختی، دوام، درخشندگی و کمیابی است. در واقع یاقوت‌های شفاف با اندازه‌های بزرگ حتی از الماس نیز کمیاب‌تر هستند.

یاقوت به عنوان یک انتخاب عالی برای جواهرات در نظر گرفته می‌شود. فراتر از رنگ قرمز بی‌نظیر آن، که به تنهایی می‌تواند جذابیت کافی داشته باشد؛ یاقوت از نظر استحکام و دوام بعد از الماس در رتبه دوم قرار دارد. اگرچه یاقوت سنگی سخت و بادوام است؛ اما اگر به روش مناسب به کار گرفته نشود؛ همچنان در معرض خرد شدن و شکستگی است.

• یاقوت کبود

یاقوت کبود را در رنگ‌های آبی، زرد، سبز، سفید، بی رنگ، صورتی، نارنجی، قهوه‌ای و بنفش خواهید یافت. یاقوت کبود دارای درچه سختی 9 است. این سنگ قیمتی در کشورهای سریلانکا، تایلند، برمه، استرالیا، هند، برزیل و آفریقا بیش از سایر نقاط زمین یافت می‌شود.

یاقوت کبود نیز نوعی کانی کوراندوم و نمایانگر تمام رنگ‌ها به جز کوراندوم قرمز یا یاقوت سرخ است. بنابراین خواص فیزیکی و شیمیایی آن تقریبا مشابه خواص یاقوت سرخ است. همچنین آبی رنگ اصلی یاقوت کبود است. در حالی که این سنگ قیمتی در رنگ‌هایی مانند سبز، نارنجی، صورتی، خاکستری، بی رنگ، سیاه، قهوه‌ای و بنفش نیز یافت می‌شود. کلمه Sapphire به شکل ساده فقط به یاقوت کبود آبی اشاره دارد. مگر اینکه یک رنگ پیشوند نیز برای آن مشخص شده باشد. یاقوت کبود با رنگی غیر از آبی اغلب در تجارت جواهرات، دارای رنگ فانتزی نامیده می‌شود. سنگ یاقوت کبود نمادی از هماهنگی، دوستی و وفاداری است.

نکته دیگر اینکه این سنگ با ارزش‌ترین سنگ آبی در میان سنگ های قیمتی است. این جواهر به دلیل رنگ، سختی، دوام و درخشندگی، از مطلوب‌ترین سنگ‌ها برای طراحی جواهرات است. ارزش این سنگ به اندازه، رنگ و شفافیت آن بستگی دارد. یاقوت کبود با کیفیت بالا در معادن سنگ‌های قیمتی جهان بسیار نادر است. تراش این سنگ قیمتی به مهارت و تجربه بالایی نیاز دارد. در واقع وظیفه تراشکار این است که کریستال‌های خام را به‌گونه‌ای جهت‌دهی کند که رنگ به بهترین شکل ظاهر شود. نکته مهم اینکه یاقوت کبود و یاقوت سرخ به‌طور موفقیت آمیز و گسترده، به‌صورت مصنوعی در آزمایشگاه‌ها تولید شده‌اند. نتیجه کار نیز از نظر ظاهری، ترکیب شیمیایی و سختی تقریبا مشابه سنگ‌های طبیعی است. در این زمینه نیز فرانسه قطب اصلی تولید کوراندوم مصنوعی است.

در نهایت یاقوت کبود نیز به عنوان یک انتخاب عالی برای جواهرات در نظر گرفته می‌شود. از نظر سختی و دوام بعد از الماس و برابر با یاقوت، در رتبه دوم قرار دارد. همچنین می‌توان آن را هر روز بدون احتیاط و با سنگ های قیمتی شکننده‌تر مانند عقیق یا توپاز پوشید. البته با وجود اینکه یاقوت کبود گوهری سخت و بادوام است؛ اما در شرایط سخت و خشن، همچنان در معرض خرد شدن و شکستگی است.

سنگ های نیمه قیمتی

سنگ های نیمه قیمتی از تنوع بسیار بیشتری برخودار هستند. بنابراین در بخش پایانی این مقاله تنها به بررسی مختصر دو نمونه محبوب از آنها پرداخته‌ایم.

• الکساندریت

این سنگ با رنگ سبز تیره تا سبز کم رنگ ارائه می‌شود. در واقع رنگ الکساندریت در وضعیت‌های مختلف نور تغییر می‌کند. همچنین درجه سختی این سنگ 8.5 است. یافتن الکساندریت در کشورهایی مانند روسیه، سریلانکا، برزیل، برمه، ماداگاسکار و ایالات متحده بسیار ساده‌تر از سایر کشورها است.

الکساندریت شکلی از کانی کریزوبریل است؛ که در سال 1830 در روسیه کشف شد. به همین دلیل نیز به نام تزار الکساندر دوم که در آن زمان ولیعهد روسیه بود نام‌گذاری گردید.

مهم‌ترین ویژگی این سنگ توانایی شگفت‌انگیز آن در تغییر رنگ تحت اشکال مختلف نور است. سبز یا سبز مایل به آبی در نور روز، قرمز در نور شمع، سبز در نور فلورسنت و بنفش مایل به قرمز در نور مصنوعی از جمله این موارد است.

• آمیتیست

رنگ بنفش اسطوخودوسی کم رنگ تا بنفش مایل به قرمز تیره را در این سنگ با سختی 7 می‌توان یافت. آمیتیست را عمدتا در سریلانکا، برزیل، برمه، کانادا، آفریقای شرقی، هند، آمریکای شمالی، روسیه، اروگوئه، ماداگاسکار و استرالیا می‌یابند.

این سنگ گونه‌ای از خانواده کوارتز است؛ که با ردپایی از منگنز، تیتانیوم و آهن رنگ می‌شود. آمتیست‌های با رنگ‌های عمیق‌تر ارزش بیشتری دارند. بنفش پر رنگ همیشه یک رنگ کمیاب در این سنگ بوده است. نام آمتیست از کلمه یونانی آمتیستوس گرفته شده است. گفته می‌شود که آمتیست خوش‌شانسی آورده و عشق را نشان می‌دهد. این سنگ درخشان‌ترین سنگ های قیمتی از خانواده کوارتز است.